Hayata Dair Yazılar

Hodan Hangi Yöreye Aittir? Toplumsal Normlar ve Kültürel Pratikler Üzerine Bir Analiz Bir Araştırmacının Samimi Girişi: Toplumsal Yapılar ve Bireylerin Etkileşimi Bir araştırmacı olarak, kültürel pratiklerin ve toplumsal normların bireylerin yaşamlarını nasıl şekillendirdiğine dair sorular sormak her zaman ilgi çekici olmuştur. Toplumların kimliklerini inşa eden, geçmişten günümüze aktarılan gelenekler, dil, alışkanlıklar ve yaşam biçimleri, sadece tarihsel bir anlam taşımakla kalmaz, aynı zamanda o toplumun yapısını ve bireylerin ilişkilerini de derinden etkiler. Bugün, halk arasında sıkça duyduğumuz bir kelimeyi, “hodan”ı ele alacağız. Hangi yöreye ait olduğu, bu kelimenin taşıdığı anlamlar ve toplum içindeki yeri, bize çok daha geniş bir toplumsal bağlam…

En Küçük Maymun Hangisi? Bilimin Merceğinden Minik Bir Dev Doğanın En Küçük Harikasını Keşfetmeye Hazır Mısınız? Hayvanlar dünyasında “küçük” bazen “önemsiz” anlamına gelebilir ama bazı türler bu algıyı baştan aşağı yıkıyor. Maymunlar alemi söz konusu olduğunda da bu durum farklı değil. Peki hiç düşündünüz mü, “En küçük maymun hangisi?” diye? Kocaman gözleriyle dünyaya bakan, avuç içine sığacak kadar minik ama zekâsı ve çevikliğiyle devasa işler başaran bir tür var: Cüce ipek maymunu, yani bilimsel adıyla Cebuella pygmaea. Gelin, bu doğa harikasını bilimsel bir merakla ama herkesin anlayabileceği bir dille keşfedelim. Cüce İpek Maymunu ile Tanışın: Minik Ama Mucizevi Cebuella pygmaea…

Debriyaj Kavrama Ne Demek? Neden Bu Konu Üzerine Düşünmeliyiz? Debriyaj kavrama, otomobillerin kalbinde yer alan karmaşık ama kritik bir işlevdir. Her sürücü, debriyaj pedalına basmanın ne anlama geldiğini öğrenmeli ve araba kullanmanın temel bileşenlerinden biri olduğunu anlamalıdır. Ancak, bu kavram, otomobil teknolojisi ve sürüş dinamikleri hakkında düşündüğümüzde, sıklıkla göz ardı edilen, çoğu zaman yanlış anlaşılan ve genellikle “sadece bir pedaldır” olarak hafife alınan bir meseleye dönüşür. Peki, debriyaj kavrama aslında ne anlama gelir ve gerçekten de bu kadar önemli mi? Debriyaj Kavramanın Gerçekten Anlamı Debriyaj kavrama, debriyaj pedalına basıldığında, motorun gücünü tekerleklere aktarmadan önce motorla şanzıman arasındaki bağlantıyı kesme işlemidir.…

Hakkı Haiz Ne Demek? Psikolojik Bir Mercekten İnceleme İçsel Bir Yolculuğa Çıkarken: İnsan Davranışlarını Anlamaya Çalışmak Bir psikolog olarak, insanların iç dünyasına dair sorular hep zihnimde yankı bulur. İnsanlar neden bazı şeyleri hak ettiklerine inanır? Hangi koşullar altında bir birey, “ben buna hakkı haizim” duygusuna kapılır? Ya da tam tersi, bir kişi neden hak etmediğini düşünür ve bunu içselleştirir? Bugün sizlerle, günlük hayatta sıkça karşılaştığımız bir kavram olan “hakkı haiz” olmayı psikolojik bir perspektiften ele alacağız. Bu kavramın kökenine inerek, insan davranışlarını bilişsel, duygusal ve sosyal psikoloji boyutlarında inceleyeceğiz. Hakkı Haiz Olmak: Bilişsel Psikoloji Açısından “Hakkı haiz olmak”, bir kişinin…

Borç İbranamesi Nedir? Etik, Epistemoloji ve Ontoloji Perspektiflerinden Felsefi Bir İnceleme Felsefe, yaşamın anlamını, değerlerini ve insanın evrendeki yerini sorgularken, aynı zamanda toplumların ve bireylerin oluşturduğu sistemleri de derinlemesine analiz eder. Bir filozof bakışıyla, her kavram, her sosyal yapı, varoluşun bir parçası olarak anlam kazanır. İnsanlar, toplumsal yapılar içinde sürekli bir etkileşimde bulunur ve bu etkileşimler, haklar, yükümlülükler, borçlar ve anlaşmalarla şekillenir. İşte bu noktada “borç ibranamesi” gibi hukuki bir kavram, toplumsal ve bireysel yaşamın bir yansıması olarak felsefi anlamlar taşır. Bir borç ibranamesi, yalnızca finansal bir düzenleme değil, aynı zamanda etik, epistemolojik ve ontolojik düzeyde insanın sorumluluk, bilgi ve…

Allah’a Yalvarmak İçin Yazılan Kasidelere Ne Denir? Şiirle Dua Etmenin Neşeli Dünyası Samimi Bir Başlangıç: Göğe Mektup Yazmanın Edebî Hâli Hiç başınızı yastığa koyup da “Yarabbim, şu işler bir yoluna girsin” diye iç çektiğiniz oldu mu? Elbette oldu! Peki ya bunu sadece sözle değil, sanatla, yani şiirle yapanların olduğunu söylesem? Evet, klasik edebiyat dünyasında insanlar yalnızca duygularını anlatmakla kalmamış, aynı zamanda Allah’a içten bir dua gibi dizeler dökmüşler. İşte bu ruh hâlinde yazılan kasidelere “Münacat” denir. Şimdi gelin, bu ciddi gibi görünen konuyu biraz daha hafif, biraz daha mizahi bir gözle ele alalım. Çünkü dua ederken de gülümsemeyi, şiir yazarken…

Afrika’da “Kabile” Var mı? Bu Sözcükle Yüzleşmeden Kıtayı Anlayamazsınız Şunu en başta söyleyeyim: “Afrika’da kabile var mı?” sorusu masum görünür ama dilimizin, ekranlarımızın ve zihinlerimizin kolonyal tortusunu ele verir. Eğer bugün hâlâ “kabile” diyorsak, bilgi eksikliği kadar güç ilişkilerinin dildeki izini de taşıyoruz. Bu kelime, kıtayı küçültmenin pratik bir aracıdır. Peki gerçekten neyi kastediyoruz ve neden hâlâ bunu tartışıyoruz? Kısa cevap: “Kabile” genellemesi bilimsel olarak sorunlu, politik olarak zehirli ve gazetecilik açısından tembel bir kısayoldur. “Kabile” Etiketinin Tarihsel Bagajı: Bir Söz, Bir Sömürge Düzeni “Kabile” kavramı, Avrupalı idarelerin haritalarda çizdiği yapay sınırlar, nüfus sayımları ve idari sınıflandırmalarla yaygınlık kazandı. Yerel…

Bir Sosyoloğun Gözünden: Kıbrıs Pahalı Bir Şehir mi? Toplumsal yapıların, bireylerin gündelik yaşamlarını nasıl şekillendirdiğini anlamaya çalışan bir araştırmacı olarak, Kıbrıs’ta yürürken aklıma hep aynı soru gelir: “Bir şehir pahalı olunca, kim için pahalı olur?” Çünkü ekonomi sadece rakamlardan ibaret değildir; yaşam maliyeti, aslında toplumsal ilişkiler, roller ve değerler sistemiyle doğrudan bağlantılıdır. Kıbrıs, bu açıdan sadece bir ada değil; toplumsal yapının ekonomik yüzünü gözlemlemek için eşsiz bir laboratuvardır. Kıbrıs’ta Yaşamın Toplumsal Boyutu Kıbrıs, Akdeniz’in ortasında yer alan, hem kültürel hem ekonomik anlamda çeşitlilik taşıyan bir adadır. Ancak burada yaşam maliyetini anlamak için, sadece fiyat etiketlerine değil, insanların bu fiyatlara nasıl…

Kupa Tedavisi Kaç Günde Bir Yapılır? İktidar, Toplumsal Düzen ve Vatandaşlık Üzerine Bir Siyaset Bilimi Perspektifi Toplumsal düzen, kurallar ve güç ilişkileri ile şekillenir. Her birey ve her toplum, belirli normlar, kurumlar ve ideolojiler etrafında varlıklarını sürdürürken, aynı zamanda bu düzeni yeniden üretir veya dönüştürür. Kupa tedavisi, fiziksel bir arınma yöntemi olmanın ötesinde, toplumsal yapıların, güç ilişkilerinin ve ideolojik bakış açıların bir yansımasıdır. Bu yazıda, “Kupa tedavisi kaç günde bir yapılır?” sorusunu ele alırken, bu soruyu iktidar, kurumlar, ideoloji ve vatandaşlık perspektifinden inceleyeceğiz. Erkeklerin stratejik ve güç odaklı, kadınların ise demokratik katılım ve toplumsal etkileşim odaklı bakış açılarını harmanlayarak geleneksel…

İhanet Nasıl Bir Şey? Bilimsel ve İnsanî Bir Bakış İhanet kavramı çoğumuz için ağır, karmaşık ve duygusal bir deneyimdir. Peki ya bu konuyu sadece duygularla değil, bilimsel bir mercekle incelemeye çalışsak ne olurdu? Gelin, hem insan psikolojisini hem de bilimsel araştırmaları harmanlayarak ihanetin nasıl bir şey olduğunu anlamaya çalışalım. İhanetin Evrimsel ve Biyolojik Temelleri Evrimsel Perspektif Bilim insanları, ihanetin köklerini evrimsel süreçlerde arıyor. Evrimsel psikolojiye göre sadakatsizlik, üreme stratejilerinden biri olarak ortaya çıkmış olabilir. Erkekler için genlerini farklı eşlere aktarma, kadınlar için ise daha iyi genetik materyal ya da kaynaklara erişim ihtimali, tarih boyunca sadakatsizliğe zemin hazırlamıştır. Bu biyolojik yön,…